Międzynarodowy satelitarny system dla poszukiwania i ratownictwa
Misją Programu Cospas-Sarsat jest, poprzez satelity i komponenty naziemne sytemu, dostarczenie do służby poszukiwania i ratownictwa dokładnych, aktualnych i rzetelnych informacji o wykrytym sygnale niebezpieczeństwa, emitowanym przez nadajnik sygnału niebezpieczeństwa ELT, EPIRB i PLB pracującym na częstotliwości 406MHz.
Geneza Programu Cospas-Sarsat rozpoczyna się 29 listopada 1979 r. w Leningradzie (obecnie Petersburg). Francja, Kanada, ZSRR i Stany Zjednoczone podpisują pierwsze porozumienie o współpracy, ratyfikowane w 1980 r., integrując narodowe systemy w jeden, międzynarodowy system Cospas-Sarsat, umożliwiając bardziej efektywne wykorzystywanie wszystkich aktywnych satelitów do odbioru sygnałów niebezpieczeństwa, wysyłanych na częstotliwości 121.5MHz i 406MHz, w dowolnym miejscu na świecie.
Etap testów próbnych, prowadzony w latach 1982-1984 potwierdza, przyjęte w fazie planowania możliwości systemu, deklarując gotowość operacyjną systemu. 5 października 1984 r., Francja, Kanada, ZSRR i Stany Zjednoczone podpisują drugie porozumienie o współpracy i tym samym, podczas pierwszego spotkania komitetu Cospas-Sarsat w lipcu 1985 r., system Cospas-Sarsat potwierdza zadeklarowaną pełną gotowość operacyjną.
W 1988 r., Francja, Kanada, ZSRR i Stany Zjednoczone podpisują trzecie porozumienie o współpracy w ramach programu Cospas-Sarsat. Porozumienie stanowi o istocie Programu Cospas-Sarsat, zapewniając gwarancje finansowe i ciągłość operacyjną systemu oraz dostępność na równych prawach i zasadach dla wszystkich państw.
W sytuacji niebezpieczeństwa, aktywowany nadajnik sygnału niebezpieczeństwa emituje sygnał niebezpieczeństwa na częstotliwości 406MHz (1). Sygnał niebezpieczeństwa odbierany jest przez satelity systemu Cospas-Sarsat (2) i przesyłany do naziemnych komponentów systemu – LUT (3). Następnie, odebrany sygnał niebezpieczeństwa przesyłany jest do Centrum Kontroli Misji systemu – MCC (4) oraz do Ośrodków Koordynacji Poszukiwania i Ratownictwa – RCC (5), które inicjują rozpoczęcie akcji poszukiwawczo-ratowniczej, której zadaniem jest udzielenie pomocy osobom będącym w sytuacji niebezpieczeństwa.
W dniu 31 maja 2005 r. w Warszawie Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, upoważniony Uchwałą Rady Ministrów Nr 107/2005 z dnia 25 kwietnia 2005 r., podpisał Notę o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Programu Międzynarodowego COSPAS-SARSAT jako Państwo Użytkownik (Monitor Polski z 2006 r. Nr 13, poz. 171), której jest wykonawcą.
Zgodnie z Oświadczeniem rządowym z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie związania Rzeczypospolitej Polskiej Notą o przystąpieniu do Programu Międzynarodowego COSPAS-SARSAT jako Państwo Użytkownik, podpisaną w Warszawie dnia 31 maja 2005 roku (Monitor Polski z 2006 r. Nr 13, poz. 172), Polska od 16 września 2005 r. jest pełnoprawnym członkiem Programu Cospas-Sarsat.
Główne zadania Urzędu Lotnictwa Cywilnego, wynikające z członkowstwa Polski w Programie Cospas-Sarsat:
- prowadzenie ewidencji pokładowych i osobistych nadajników sygnału niebezpieczeństwa ELT, EPIRB i PLB 406MHz oraz przekazanie informacji zawartych w ewidencji do Ośrodka Koordynacji Poszukiwań i Ratownictwa Lotniczego – ARCC Warszawa;
- opracowywanie rocznego raportu dotyczącego oceny elementów sytemu Cospas-Sarsat;
- współpraca z Sekretariatem Programu Cospas-Sarsat;
- nadzór nad Polską Agencją Żeglugi Powietrznej (SPOC Polska) w zakresie współpracy z Centrum Kontroli Misji Systemu Cospas-Sarsat – CMC Moskwa;
- wdrażanie i nadzór nad stosowaniem w Polsce przyjętych przez Radę Programu Cospas-Sarsat protokołów kodowania nadajników sygnału niebezpieczeństwa;
- koordynowanie wykonywania testów nadajników sygnału niebezpieczeństwa, zgodnie z zalecaną i zatwierdzoną przez Radę Programu Cospas-Sarsat procedurą, opublikowaną w dokumencie C/S S. 007 „Handbook of Beacon Regulations” i na stronie internetowej Urzędu Lotnictwa Cywilnego;
- monitorowanie właściwego wykorzystania nadajników sygnału niebezpieczeństwa zarejestrowanych w Polsce;
- współpraca z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej, ARCC Warszawa i Morską Służbą Poszukiwania i Ratownictwa w sprawach dotyczących Programu Cospas-Sarsat.
Obecnie, do Programu Cospas-Sarsat należą 44 państwa członkowskie.
Decyzją Rady Międzynarodowego Programu Cospas-Sarsat, od 1 lutego 2009 roku, satelity systemu nie monitorują już sygnałów niebezpieczeństwa, emitowanych przez nadajniki sygnału niebezpieczeństwa na częstotliwości 121.5MHz.
Mimo wszystko częstotliwość 121.5MHz, zgodnie z międzynarodowymi normami i zalecanymi metodami postępowania zawartymi w Załączniku 10 Łączność lotnicza do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 roku , jest wciąż częstotliwością alarmową. Częstotliwość 121.5MHz wykorzystują także poszukiwawczo-ratownicze statki powietrzne, prowadząc poszukiwania sposobem przy-rządowym w czasie akcji poszukiwawczo-ratowniczej.
Od grudnia 2016 roku Program Cospas-Sarsat wspierany jest przez satelitarny system MEOSAR, składający się z konstelacji satelitów: amerykańskiego GPS, europejskiego Galileo i rosyjskiego Glonass. System MEOSAR osiągnie pełną gotowość operacyjną w roku 2020. Zapewni ciągłe i pełne pokrycie kuli ziemskiej i umożliwi szybszą i bardziej precyzyjną lokalizację nadajnika sygnału niebezpieczeństwa.
System MEOSAR to także funkcja Return Link Service, która będzie dostępna wraz z nadajnikami sygnału niebezpieczeństwa drugiej generacji. Funkcja Return Link Service polega na przesłaniu przez naziemny komponent systemu informacji zwrotnej, do nadajnika sygnału niebezpieczeństwa, który wygenerował sygnał niebezpieczeństwa, jako potwierdzenia odebrania sygnału niebezpieczeństwa przez satelity systemu Cospas-Sarsat.
